SWIFT’ten yaptırım altındaki Rus bankaları hakkında açıklama

Uluslararası Ödeme Sistemi SWIFT, Avrupa Birliği’nin (AB) yaptırım listesine giren Rus bankalarının 12 Mart’ta uluslararası ödeme sisteminden bağlantısını keseceğini doğrularken, bankaların sisteme tekrar dahil edilmesinin yine AB tarafından alınacak resmi kararla mümkün olabileceğini duyurdu.

Kısıtlanma getirilen 7 Rus bankası ve bu bankaların Rusya’daki belirlenmiş yan kuruluşlarının SWIFT sisteminden bağlantısının 2 Mart 2022 tarihli AB yönetmeliği kapsamında 12 Mart 2022 itibariyle kapatılmasının zorunlu olduğunun altını çizen organizasyon, SWIFT üzerinden işlem gerçekleştiremeyecek bankalar arasında Rusya’nın ikinci büyük kamu bankası VTB Bank, Bank Rossiya, Otkritie Bank, Novikombank, Promsvyazbank, Sovcombank ve Rusya’da ekonomik kalkınma projelerinin finanse edilmesi için kurulan devlet yatırım bankası VneshEconomBank’ın (VEB.RF) yer alacağını aktardı.

Bir gün önce Brüksel’de toplanan Avrupa Komisyonu, bu yedi bankanın uluslararası bankalar arası ödeme sistemi SWIFT ile bağlantısını kesme kararı almıştı.

SWIFT hakkında

SWIFT (Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Birliği), sınır ötesi ödemeleri hızlandıran ve uluslararası ticareti kolaylaştıran güvenli bir mesajlaşma sistemi. 200’den fazla ülkede 11 binden fazla finans kurumu tarafından kullanılıyor.

SWIFT, bankaların WhatsApp’ı olarak da biliniyor. 2020’de 140 trilyon dolarlık sınır ötesi havalelerin yüzde 90’ından fazlası SWIFT üzerinden yapıldı. Bu, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 152’sine denk geliyor.

Belçika merkezli SWIFT, dünya çapında finans kuruluşları arasındaki işlemlerin güvenli ve standart bir halde gerçekleştirilmesine imkan sağlıyor. Halihazırda 200’den fazla ülke ile 11 binden fazla finans kurumunun bağlı olduğu SWIFT ile dünyadaki sınır ötesi ödemelerin büyük kısmı gerçekleştiriliyor.

Ödeme transferinde bir banka SWIFT aracılığıyla başka bir bankaya mesaj gönderiyor. Mesajda ödeyici ve alıcının isimleri, hesap numaraları ve bankaların kodları yer alıyor.

SWIFT, küresel ödeme sistemlerinden Visa veya Mastercard’tan farklı olarak sadece transferlerle ilgili mesajları iletirken, bankalararası düzeyde kullanılıyor.

Nabiullina: Rusya’nın kendi SWIFT’i var

Yakın zamanda Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, Rus bankalarının SWIFT’ten çıkarılması karşısında ülkedeki finansal sistemin aldığı önlemler hakkında açıklama yapmış, yabancı finansal piyasa katılımcılarının Rusya Merkez Bankası’nın sunduğu Mali Mesajlaşma Sistemi’ne (SPFS) katılabileceğini söylemişti.

“Yurt içinde SWIFT’in yerini alabilecek bir finansal mesajlaşma sistemimiz zaten kullanılıyor” diyen Merkez Bankası Başkanı, yurt dışındaki şirketlerin de Rusya ile ödemelerde bu sisteme entegre olabileceklerini, bu şekilde uluslararası ticaretini sürdürebileceğini açıkladı. 

SPFS hakkında

Dünyanın tüm ülkelerinin bankacılık sektörü tarafından bilgi aktarımı ve para transferleri için kullanılan uluslararası SWIFT sisteminden çıkarılma riski nedeniyle Rusya, 2014’te SPFS’yi (Mali Mesajlaşma Sistemi) geliştirmeye başlamış, Aralık 2017’de kullanıma açmıştı.

SWIFT’in analoğu olarak bilinen Rusya’nın yerli finansal mesajlaşma sistemi, finansal işlemlerle ilgili elektronik mesajların iletilmesi için alternatif bir kanal görevi görürken hem ülke içinde hem de yurtdışında finansal mesajların kesintisiz iletimini garanti edebiliyor.

Sistemin SWIFT formatında veri iletebildiğini açıklayan Merkez Bankası, ancak SPFS’nin SWIFT kanallarına bağlı olmadan çalıştığını aktardı.

Rusya’da 2017’de tam olarak çalışmaya başlayan Mali Mesajlaşma Sistemi, herhangi bir para birimindeki işlemlerle ilgili mesajları iletebilirken, başlangıçta yalnızca yerli Rus kullanıcıları için tasarlanmış, ancak Nisan 2021’e kadar 20’den fazla Belarus bankasıyla birlikte Ermenistan merkezli Arshidbank ve Kırgızistan merkezli Asya Bankası’nın bağlanmasıyla uluslararası nitelik kazanmıştı.

Ayrıca, Almanya ve İsviçre’deki büyük Rus bankalarının yan kuruluşlarının erişimi bulunan SPFS’nin Çin piyasaları ile entegrasyonu konusunda müzakerelerin sürdüğü belirtildi.